Gecorrigeerd (2009)

Ulbe Bosma – Terug uit de koloniën
(Bert Bakker)

Sinds 1945 zijn meer dan de half miljoen Nederlanders uit de voormalige koloniën aangekomen. Samen met hun kinderen gaat het om meer dan 6 procent van de huidige Nederlandse bevolking. Dit boek gaat over deze nieuwkomers – Indische Nederlanders en Molukkers, Surniamers en Antillianen – en hun strijd om een goede plaats in de Nederlandse samenleving. Via allerhande sociale, politieke en religieuze organisaties probeerden zij zich in de Nederlandse samenleving te verankeren. Naarmate de multiculturele samenleving meer onder vuur kwam te liggen, is echter steeds vaker beweerd dat migrantenorganisaties de integratie alleen maar belemmerden. Ten onrechte, maakt Bosma duidelijk, die organisaties waren en zijn juist onmisbaar.

Terug uit de koloniën schetst een even levendig als grondig beeld van de geschiedenis van de postkoloniale migranten in Nederland, hun organisaties en hun betekenis in de multiculturele samenleving die Nederland is geworden.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jan Derksen – Het narcistisch ideaal
(Bert Bakker)

Hoewel narcisme in Nederland vaak als iets kwalijks wordt beschouwd, kan het ook gezien worden als een trek die cruciaal is om te overleven in onze moderne maatschappij. Bovendien is het een essentieel onderdeel van de ontwikkeling van een kind; de kleuter die zich koning op aarde voelt.

Dat we de afgelopen 25 jaar zelfbewuster en narcistischer zijn geworden, heeft dan ook te maken met veranderingen in onze cultuur en met de manier waarop ouders tegenwoordig hun kinderen opvoeden. Het kind staat vaak op de eerste plaats en wordt omringd door trotse ouders en andere opvoeders. Maar door een drukkere levensstijl en door de moderne gezinssituaties wordt de hechtingsband tussen ouder en kind toch steeds dunner. Dit versterkt narcistische persoonlijkheidstrekken.
Wat voor invloed heeft zelfliefde in zo’n jonge fase van het leven op de latere persoon? En wat voor functie heeft narcisme in een tijdperk waarin uiterlijk zo belangrijk is geworden?

In Het narcistisch ideaal beschrijft Jan Derksen in heldere taal de huidige toepassing van dit mythische begrip.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tjalie Robinson – Schrijven met je vuisten
(Prometheus)

Tjalie Robinson staat bij uitstek symbool voor de culturele erfenis van Nederland en zijn voormalige kolonie Nederlands-Indië.

Uit Schrijven met je vuisten blijkt wel hoe moeizaam de vereniging van Oost en West kon zijn. Het was een strijd waar de schrijver zich zijn hele leven voor heeft ingezet.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Eduard Vermeer – Ooggetuigen van de Chinese geschiedenis
(Bert Bakker)

Van pekingmens tot Olympische Spelen, van bouwers van de Grote Muur tot opiumhandelaren in Canton. De pluriformiteit van het grote Chinese rijk komt tot uiting in dit persoonlijke verslag van historische figuren, gechoqueerde toeschouwers en simpele slachtoffers van hun tijd.De drama’s van oorlogen en natuurrampen steken schril af tegen de grandeur van het Hof en de confuciaanse elite. Ruim tweeduizend jaar leeft China nu onder censuur. Politieke dictatuur en cultureel conformisme dwongen Chinese historici in een keurslijf.

Ooggetuigen van de Chinese geschiedenis geeft een nieuwe kijk op lief en leed van het Chinese volk. Behalve Chinese individuen geven ook de Japanse monnik Ennin, Marco Polo, Russische revolutionairen, idealistische zendelingen en westerse fabrikanten een uniek inzicht in de grote veranderingsprocessen in China. De sociale conflicten en alledaagse problemen worden zichtbaar gemaakt in dagboekaantekeningen en brieven van tijdgenoten. De gekozen teksten zijn uit de oorspronkelijke bronnen vertaald, en met commentaar in hun historische context geplaatst.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Marion Peters – De wijze koopman
(Bert Bakker)

Nicolaes Witsen was behalve burgemeester en VOC-bewindhebber van Amsterdam ook een bevlogen liefhebber van wetenschap. Door zijn positie kon hij een aantal zeer grote onderzoeken op touw zetten. Buiten een enorme collectie curiositeiten resulteerde dit in een encyclopedisch werk over de scheepsbouw en een boek en kaart over ‘Tartarije’.

Witsens inspanningen waren vooral gericht op de vergroting van de handel met Rusland en Azië. Zo werd hij de ‘mercator sapiens’ of ‘wijze koopman’ bij uitstek. Het leverde hem de bijzondere vriendschap van tsaar Peter de Grote op.

Nicolaes Witsen was vanwege de grote schaal waarop hij als particulier navorsingen verrichtte volstrekt uniek. Maar zonder patronage zou zijn onderzoek nooit van de grond zijn gekomen. Dankzij dit systeem van dienst en wederdienst bouwde hij over de wereld een uitgebreid netwerk aan informanten op.
Ondanks alle moeite en kosten hield Witsen bijna al zijn in druk uitgebrachte werken thuis. Hij liet ze niet verspreiden.

Tegenwoordig genieten Nicolaes Witsens onderzoeksactiviteiten veel aandacht. Antropologen, scheepshistorici, cartografen, taalkundigen, biologen, mentaliteitshistorici en kunsthistorici ontdekken steeds meer het belang van zijn werk.

Met het boek De wijze koopman presenteert Marion Peters voor het eerst een samenvattende studie over het wetenschappelijke werk van deze uitzonderlijke regent.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Margaret Atwood – Het jaar van de vloed 
(Prometheus)

De roman Het jaar van de vloed schetst een navrant beeld van de lijdzame mens in een wereld die wij maar al te goed herkennen.
De tijden en de soorten zijn in snel tempo veranderd en de sociale samenhang is net zo broos geworden als het milieu. De leider van de Hoveniers van de Heer, een sekte die wordt gekenmerkt door de versmelting van wetenschap en religie en ijvert voor het behoud van elk plantaardig en dierlijk leven, heeft een natuurramp voorspeld die de Aarde voorgoed zal veranderen. Die ramp vindt inderdaad plaats en roeit bijna de gehele mensheid uit. Twee vrouwen overleven het: een jonge trapezedanseres die opgesloten zit in de chique seksclub waarin ze werkt en een Hovenier van de Heer die zichzelf heeft gebarricadeerd in een luxueuze spa waar de meeste schoonheidsmiddeltjes eetbaar zijn. Maar zijn er nog meer overlevenden?

Het jaar van de vloed is afwisselend inktzwart, gevoelig, diepzinnig, spannend en verontrustend hilarisch.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jan Houtveen – De dokter kan niets vinden
(Bert Bakker)

Wat als iemand zich chronisch moe voelt, of voortdurend pijn heeft, en de dokter heeft alle medische testjes gedaan maar kan niets vinden? Dan staat de arts voor een raadsel en belandt de patiënt in de enorme restbak van mensen die lijden aan medisch onverklaarde klachten. Tot frustratie van de patiënt wordt de oorzaak dan vaak ’tussen de oren’ gezocht. Hoewel patiënten soms wel een diagnose krijgen, zoals fibromyalgie, chronisch-vermoeidheidssyndroom of prikkelbare-darmsyndroom, biedt die vaak weinig soelaas.

In De dokter kan niets vinden geeft Jan Houtveen aan de hand van recent wetenschappelijk onderzoek antwoord op vragen als: Wat gebeurt er in het brein? Bestaat hyperventilatie? Waarom hoor je zo vaak dat de klachten beginnen na een virusinfectie? Waarom gaat pijn zo vaak samen met vermoeidheid?

Houtveen laat zien dat psychologische factoren beslist een rol spelen, maar dat een puur psychologische verklaring te kort door de bocht is. De dokter kan niets vinden biedt een overzicht van actuele kennis en nieuwe ontwikkelingen op dit gebied. Door de heldere uitleg en de concrete voorbeelden worden ‘vage klachten’ voor de lezer steeds minder vaag. De dokter kan niets vinden is een aanrader voor iedereen die – al dan niet beroepshalve – meer wil weten over het raadsel van medisch onverklaarde klachten.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Judith Hermann – Alice
(Prometheus)

Als een dierbaar iemand je verlaat, verandert je hele leven, of je het nu wilt of niet. Alice is de heldin van dit boek, dat beschrijft hoe haar leven is als mensen eruit verdwijnen, en hoe de liefde verandert als er niemand meer is om lief te hebben.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ruud Koole – Mensenwerk
(Prometheus)

Ruud Koole werd in maart 2001 na een spannende strijd tegen de zin van de partijtop in gekozen tot voorzitter van de PvdA. Hij wilde de invloed van de leden vergroten en de koers van de partij naar links verleggen. Eenmaal verkozen belandde hij in een achtbaan van politieke ontwikkelingen waarvan vele niet te voorzien waren: van de terroristische aanvallen op 11 september 2001 op New York en Washington tot het ‘nee’ tegen de Europese grondwet, van de opkomst van Pim Fortuyn tot de inval in Irak, van de bedreigingen van Ayaan Hirsi Ali tot de strijd om het ontslagrecht. Koole gaf als voorzitter van het partijbestuur leiding aan de PvdA samen met achtereenvolgens Wim Kok, Ad Melkert, Jeltje van Nieuwenhoven en Wouter Bos, in een wisselende, maar altijd spanningsvolle relatie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Daniel M. Wegner – De illusie van de bewuste wil
(Prometheus)

Vraag iemand de gedachte aan ijsberen uit zijn hoofd te zetten en de kans is groot dat hij of zij juist obsessief aan deze dieren blijft denken. Zijn onze handelingen en gedachten eigenlijk wel bewust, of overkomen ze ons simpelweg?Talloze filosofen, psychologen neurowetenschappers en rechtsgeleerden hebben zich over deze fascinerende vraag gebogen. Bestaat de vrije wil of is geloof in een onafwendbaar determinisme gerechtvaardigd? Gerenommeerd psycholoog Daniel M. Wegner komt met een alternatieve interpretatie die ons denken over de aard van het bewustzijn en de vrijheid van handelen volledig op z’n kop zet.Vrije wil is een illusie, zegt Wegner, maar wel een die dient als gids voor het begrijpen van onszelf en voor de ontwikkeling van verantwoordelijkheidsgevoel en moraliteit.

De illusie van de bewuste wil helpt om ons handelen te herinneren en op waarde te kunnen schatten.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ottavio Cappellani – Romeo en Julia op Sicilië
(Cossee)

Twee maffiabazen vechten hun vete uit in de mooiste openluchttheaters in Sicilië, waar een omstreden erotische enscenering van Romeo en Julia wordt gespeeld. Bij iedere opvoering valt een schot.

Steeds wordt de cultuurambtenaar getroffen, die het waagt het stuk in zijn gemeente te laten spelen. De theaters zijn voortdurend vol in deze lange hete zomer. De van toneel naar toneel meereizende cultuuraanbidders en journalisten van de boulevardpers willen per slot van rekening niets missen. Waarom interesseert de maffia zich eigenlijk ineens voor Shakespeare?

De twee maffiafamilies strijden om de eer van een mooie jonge vrouw, Betty Pirrotta, ‘de vleesgeworden schunnigheid in oogverblindende gedaante’. Maar langzaam dringt het besef door tot de heren met de zwarte zonnebrillen, dat ze allang niet meer alles in de greep hebben. Ondersteund door de verzen van Shakespeare ontrolt zich in Romeo en Julia op Sicilië een hilarische zwarte komedie, die je meesleept van het begin tot het eind.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

J.M. Coetzee – Zomertijd
(Cossee)

Een jonge biograaf die schrijft over de overleden John Coetzee, interviewt mensen die belangrijk zijn geweest voor de auteur – een getrouwde minnares, lievelingsnicht Margot, een Braziliaanse danseres, vroegere vrienden en collega’s. Een soms hartverscheurende, soms uiterst geestige roman.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gabriel Chevallier – Heldenangst
(Cossee)

Een meeslepend en hartverscheurend relaas, dat de verzwegen achterkant laat zien van de zo geprezen ‘heldenmoed’.

Jean Dartemont is negentien jaar oud als in de zomer van 1914 de oorlog tussen Duitsland en Frankrijk uitbreekt. Aangestoken door het aanvankelijk enthousiasme van de Fransen die denken Duitsland snel onder de voet te kunnen lopen, meldt hij zich bij het Franse leger. In Jeans jeugdige ogen is de oorlog een avontuur dat je moet meemaken. Zijn geestdrift slaat snel om in teleurstelling en desillusie. Het leger blijkt een vergaarbak van menselijke zwakheden en afwijkingen, domheid, afstomping, smerigheid en wreedheden.

De nutteloze oorlog, waaraan inmiddels de halve wereld deelneemt, sleept zich voort en eist dagelijks ontelbare slachtoffers, die dood op het slagveld achterblijven of zwaar verminkt in het veldhospitaal verdwijnen. Jean voert getrouw zijn taken uit, maar zijn scherpe geest registreert ieder gruwelijk detail van het leven in de loopgraven.

Chevallier is een meester in het schilderen van beelden. Als bij een toverlantaarn ontrolt zich voor onze ogen het leven in oorlogsgebied. We zien de geteisterde landschappen en de geruïneerde dorpen. We horen het gebulder van de kanonnen, ruiken de dood en vooral de angst. We volgen de jonge helden die op kerstavond met de leeftijdsgenoten van de vijand een schnaps gaan drinken en op eerste kerstdag weer op elkaar schieten. Maar we delen ook de zelfreflectie en ironische overpeinzingen van de auteur, genieten van zijn precieze taalgebruik en heldere zinnen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

David Grossman – Een vrouw op de vlucht voor een bericht
(Cossee)

Een vrouw op de vlucht voor een bericht is een groots verhaal over een vrouw, haar twee zoons en hun verschillende vaders. Een roman over vriendschap en ruimdenkendheid, over een grote liefde en een versmade liefde, over ouderschap en over je weg in het leven. Maar het is vooral een ongeëvenaarde roman over de bijna heldhaftige inspanning van een moeder om een gezin in stand te houden in een klein en verscheurd land. 

Israël verkeert in staat van alarm. Ofer heeft net zijn dienstplicht erop zitten, maar meldt zich vrijwillig voor een militaire actie op de Westelijke Jordaanoever. Ora, zijn moeder, vlucht zonder mobieltje en zonder radio het huis uit om zich niet te kwellen met het wachten op een slecht bericht. Ze twijfelt er niet aan dat dit bericht zal komen. Maar door te weigeren het in ontvangst te nemen, kan ze misschien de boodschap tegenhouden en haar zoon redden.

Aandacht in de media:
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/03/03/erasmusprijs-voor-israelische-schrijver-grossman-a4096745

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Halldor Gudmundsson – Wij Zijn Allemaal IJslanders
(Cossee)

IJsland, dat is voor ons vandaag de dag de wereldwijde kredietcrisis in een notendop. Het is begonnen met beloftes van duizelingwekkende rendementen, riskante termijncontracten, adembenemende speculaties – zonder dat kennelijk iemand de banken controleerde – en een welhaast grenzeloze hebzucht van de belangrijkste spelers. Wie wil begrijpen waardoor deze crisis veroorzaakt is, hoe een heel land totaal ineen kan storten en hoe een financiële crisis de wereldeconomie in de afgrond kan werpen, die vindt bij Gudmundsson begrijpelijke antwoorden – en een spannende economische ’thriller’.

In de zomer van 2008 kwamen in de weekends regelmatig IJslandse rijken op een stil fjordeilandje aangevlogen in hun helikopters, om onderling financiële transacties af te sluiten. Een van hun was Olafur Olafsson, een van de belangrijkste aandeelhouders van de ineengestorte Kaupthing Bank, die deel uitmaakte van een doorgedraaid financieel systeem, dat zich eerst over IJsland uitstortte en toen met enorm geraas ineenklapte.

Halldór Gudmundsson portretteert de financiële ineenstorting van IJsland als instructief model en blauwdruk van de internationale financiële crisis. Hij laat nauwkeurig zien hoe de ‘Vikingen van de economie’ met goedkoop geld chique warenhuizen, televisiekanalen of luchtvaartmaatschappijen onder IJslandse vlag brachten. Hoe ze toetraden tot banken als Icesave en hoe ze als bankier, beleggingsavonturier en financieel jongleur Engelse en Nederlandse beleggers rendementen beloofden die tot dan toe ongehoord waren. De gevolgen ondervinden we dagelijks.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Peter L. Berger – Lof der twijfel
(Cossee)

Twijfel is menselijk. Maar hoe kunnen we de alles relativerende en vaak alles ondermijnende twijfel vermijden?

Met een knipoog naar Erasmus (Lof der zotheid) proberen de auteurs een antwoord te vinden op de fundamentele vraag hoe we overtuigingen kunnen hebben zonder daarbij fanatiek te worden. Voor al ons doen en laten, niet alleen op het gebied van de religie en de moraal, is deze vraag essentieel.

Over belangrijke zaken als verkrachting, marteling, racisme, vreemdelingenhaat, moord en doodstraf mogen wij niet twijfelen. Maar wat zijn de morele gronden voor het afwijzen van deze twijfel? Helpt het als we verwijzen naar God, de natuur of andere metafysische geboden en verboden?

Uiteindelijk geldt ook hier de gouden regel, al wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. De gulden middenweg tussen fundamentalisme en relativisme is volgens de auteurs de enig aanvaardbare koers. Voor een politiek van de matiging is de twijfel van essentieel belang. En die politiek van de matiging is nu actueler dan ooit.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .